Tercüme Hataları İşinizi Nasıl Etkiler? Önlem Almanın Yolları

Tercüme hataları, iş dünyasında geri dönüşü olmayan kayıplara ve masraflara yol açabilen önemli bir konudur. Uluslararası reklam çalışmalarında veya iş anlaşmalarında çeviri hataları sebebiyle büyük kayıplarla karşılaşmak mümkündür. İş sözleşmesi gibi resmî evraklarda yanlış çeviriden kaynaklanan yanlış anlamların ortaya çıkması olasıdır. İş hayatını ve markaların değerini doğrudan etkileyen tercüme hataları ile karşılaşmamak için belli başlı önlemlerin alınması gerekir. Çeviri esnasında sıkça karşılaşılan tercüme hatalarına ve dikkat edilmesi gereken noktalara dair detayları yazımızın devamında inceleyebilirsiniz.

En Sık Yapılan Çeviri Yanlışları

Bir metni veya konuşmayı tercüme ederken sadece kelimelere odaklanmak büyük anlam yanlışlarını ortaya çıkarabilir. Dilin oluşmasına etki eden kültürel detaylar, deyimler ve özel terimler, çeviri sürecini zorlaştıran faktörlerdir. Tercüme hataları kapsamında sıkça karşılaşılan deyim ve terimlerin yanlış anlaşılması, marka değerine ve iş hayatına büyük ölçüde zarar verir.

Kültürel etkenlere bağlı şekilde dile yerleşen özel terimlerin çeviride herhangi bir karşılığı olmayabilir. Aynı şekilde bir kelime veya deyimin farklı duygularla kullanılması da yanlış tercümenin sebepleri arasındadır. Çeviri sürecinde hatalara yol açan etkenleri birkaç başlık altında incelemek mümkündür.

Gramer ve Söz Diziliminin Yanlış Kullanımı

En sık yapılan tercüme hataları arasında gramer eksikliği yer alır. Çeviri sonrası kelimelerin yanlış konumlanması anlamların değişmesine sebep olur. Gramerdeki hatalara bağlı olarak bahsedilen konunun çok daha dışında bir anlam ile karşılaşılması olasıdır. Tercüme hataları kapsamında sıkça karşılaşılan bu sorun, çevrilen metinde anlam kaymalarına ve karşılıklı iletişimin zedelenmesine yol açar. Metni anlaşılmaz hâle getiren yanlış söz dizimi ve gramer eksiklikleri, reklam ve sloganların da hatalı şekilde tercüme edilme sebebidir.

Kelime Kelime Tercüme Yapma

Tercümede yapılan en büyük hata cümleye değil doğrudan kelimeye odaklanmaktır. Kullanılmak istenen ifadenin birden çok ek ve bağlaç ile anlatılması durumunda sadece kelimelerin çevrilmesi anlam kaymasına sebep olur. Sadece kelimeler üzerinden tek tek çeviri yapmak ve anlam bütünlüğüne dikkat etmemek metni karmaşık ve anlamsız hâle getirir.

Kültürel Detaylara Dikkat Etmeme

Bir dilden farklı bir dile tercüme yaparken kültürel hassasiyete dikkat edilmezse çeviri yanlışları ile karşı karşıya kalınır. Tercüme esnasında sadece dile ve kelimelere değil kültürel olarak o sözcüğün kullanılma amacına da dikkat etmek gerekir. Terimler, deyimler ve mecazî kullanımlar, dikkat edilmemesi hâlinde büyük çeviri hatalarına sebep olur. 

Tercüme edilecek metnin dilini oluşturan kültürel özelliklere ve kelimelere yüklenmiş farklı manalara dikkat edilmediğinde bambaşka bir anlamla karşılaşılır. Tercümenin en büyük hatası anlatılmak istenen olayla alakası olmayan ve kültürel detaylara hasar veren çeviriler yapmaktır. Özellikle markaların reklam kampanyasında ve sloganlarda kullandığı devrik ifadeler, çeviri hataları sebebiyle komik şekilde tercüme edilebilir.

Duygusal İfadelere ve Terimlere Dikkat Etmeme

Duyguların ifade edilmesi için kullanılan kelimeler, başka dile çevrildiğinde anlamsızlık oluşturabilir. Bir dilin tercümesini yaparken sözcüklerin sahibinin duygu durumu ve anlatmak istediği asıl konu dikkate alınır. Bu aşamada hata yapılması anlam karmaşası oluşturan çeviri hatalarına yol açar.

Tercümanın Bilgi Eksikliği

Çeviriyi yapan tercümanın o dilde yeteri kadar uzmanlığa sahip olmaması hataları beraberinde getirir. Metnin doğru şekilde çevrilmesi için kelimelerin birbiriyle olan bütünlüğü, cümlelerin kullanım amacı, terimler ve deyimler gibi sayısız kriterin dikkate alınması gerekir. Bu kadar etkeni bir arada değerlendirecek uzmanlığı olmayan tercümanlar, metinleri hatalı şekilde çevirebilir. Tercümanların söz konusu dilin tüm duygusal ve geleneksel detaylarına hâkim uzmanlardan seçilmesi hata payını minimuma indirir.

Düzenlemenin Yetersiz Olması

Çevirinin tüm aşamaları doğru şekilde yapılsa da metnin anlamlı ve hatasız olması için düzenleme yapılması gerekir. Çeviri esnasında yeni dile tercüme edilen metnin gramere uygun şekilde tekrar elden geçirilmesi bu açıdan önem taşır. Düzenleme eksikliği, noktalama işaretlerinin yanlış kullanımı ve dilbilgisi yanlışları, yanlış tercüme kapsamında anlam karmaşası oluşturur.

Çeviri Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bir dilin çevirisinde doğru tercüme teknikleri ile hareket edilmesi, hata payının minimuma indirir. Tercüme edilecek metinlerin kendi içlerinde türlere ayrılması ve buna uygun çevirinin yapılması gerekir. Hukukî, bilimsel, bürokratik, akademik, özel ya da resmî belgelerin içeriğine göre çeviride dikkate alınacak noktalar değişkenlik gösterir. 

Tercümeye konu olan yabancı dilin salt özelliklerini bilmek doğru çeviri için yeterli değildir. Dilin kullanıldığı ülkenin sosyo ekonomik özellikleri ve kültürel dinamikleri, tercüme edilecek cümlelerin anlamını doğrudan etkiler. Bu detaylara hâkim olmayan kişilerin tercüme yanlışları ile dolu, sığ bir çeviri yapması olasıdır. Tercüme sürecinde mutlaka dikkat edilmesi gereken kriterleri birkaç başlık altında incelemek gerekir.

Yorum Katmadan Çeviri Yapma

Tercüme edilecek metnin bütünlüğünü muhafaza ederken konulara yorum katmamaya özen göstermek gerekir. Çalışmaya öznel ifadelerin eklenmesi metnin objektifliğini ortadan kaldırır. Özellikle resmî, bilimsel ve hukukî içeriklerin öznel ifadelerle değiştirilmesi asıl anlamın yol olması demektir.

Yorumlara bağlı şekilde gelişen yanlış tercüme, düzeltilmesi zor sorunlara ve karşılıklı anlaşmazlıklara yol açabilir. Profesyonel ve doğru bir tercüme çalışması hazırlamak için çevirmenlerin tamamen objektif olması gerekir. Tercüme edilecek içeriğe %100 sadık şekilde ilerlemek çevirmene olan güvenin de artmasını demektir. Tercüme hataları riskini minimuma indiren ve daha fazla referansa sahip olan çevirmenler, alanında önemli bir ilerleme kaydeder. 

Çeviri Türüne Göre Uzmanlaşma ve Destek Alma 

Çeviri yapılacak metinlerin türü ve alanları farklılık gösterir. Bilimsel, özel, hukukî ve reklam gibi farklı alanlara sahip metinlerin aynı şekilde tercüme edilmesi mümkün değildir. Metnin türüne göre iletinin kendi içinde bir dinamiği bulunur. Cümlelerin sadece tercüme edilmesiyle istenen anlam bütünlüğünü yakalamak mümkün değildir. Kelimelerin ve ortaya çıkan anlamın aynı şekilde karşı dile aktarılması için tercümesi yapılacak metnin alanında uzmanlaşmak gerekir. 

Bir dilin kültürel ve salt bilgilerinin tamamına hâkim olmayan çevirmelerin, terimsel makalede eksiklikler yaşaması olasıdır. Bilimsel veya hukukî dillerin kendi içine farklı kalıpları bulunduğundan içeriğin bu alanlarda uzmanlaşmış kişiler tarafından tercüme edilmesi daha doğrudur. Çevirmenlerin kendilerine uygun bir alanı belirlemesi ve buna yönelerek tercüme çalışmalarını sürdürmesi kaliteyi artırır. 

Doğru Ekipman Kullanımı

Her tercüme çalışması yazılı metin üzerinden yapılmadığından sözlü çeviri hizmetlerinin yüksek kalitede verilmesi beklenir. Canlı konuşmaların ya da video kayıtlarının diğer bir dile çevrilmesinde simultane hizmet için destekleyici ekipmanlara ihtiyaç vardır. Dinleyicilere canlı ve akıcı bir çeviri hizmeti sunmak için gerekli olan tüm mikrofon ve kulaklık gibi ekipmanların yeterli düzeyde olması gerekir. 

Çalışmalarda kullanılan ekipmanların kalitesi ve çeviriye kattığı ayrıcalıklar, profesyonelliğin artmasını sağlar. Simultane çalışmalarda dinleyici ve konuşmacının düm ifadelerini aktarmak için iki tercümanın eş zamanlı şekilde çalışması çeviri hataları ile karşılaşma ihtimalini düşürür. 

Cümle Bütünlüğünü Koruma

Yazılı tercüme çalışmalarında cümlelerin diziliminin bozulmaması gerekir. Cümlelerin içinde öne çıkarılan anlamlar, ifadelerin yanlış kullanımı sebebiyle kaybolabilir. Her dilin kurgusal detayları birbirinden farklı olduğundan çeviri esnasında cümle bütünlüğü ön planda tutulmak zorundadır. 

Yazılı içeriklerde kelimelerin sırasına göre kronolojik şekilde tercümenin yapılması anlamlarda komikliğe sebep olur. Cümle içinde eksik kelime kullanımı, bağlaç ve noktalama işaretlerinin dikkate alınmaması gibi detaylar, yanlış tercüme ile karşılaşma sebebidir. İçeriğe cümleler üzerinden hâkim olmak tercümenin profesyonelliğini ve kalitesini artırır. 

Sözlükle Kelime Kelime Çeviri Yapmamak

Tercüme hataları denince akla gelen ilk yanlış cümle yerine kelimelere odaklanmaktır. Sözlük ya da online çeviri araçları üzerinden sadece kelimelerin tercüme edilmesi çok büyük anlam kaymalarına sebep olur. Sözlük kullanımıyla cümle içerisinde kronolojik tercüme yapmaya çalışmak metnin tüm gerçekliğini yok eder. 

İçeriğin genel yapısına ve cümlelerin anlamına doğrudan hâkim olmadan kaliteli bir çeviri yapmak mümkün değildir. Konuşma diliyle yazılı metinlerde kullanılan cümlelerin kurgusu farklılık gösterir. Yazılı içeriklerde gramer yapısı, noktalama işaretleri, ekler ve daha birçok detay dikkate alınarak karşı dile doğru şekilde aktarım yapmak gerekir. 

Çeviri Programlarının Tercüme Hataları

Çeviri hataları kapsamında en sık yapılan yanlışlar, otomatik tarayıcı tercüme programlarının kullanımından kaynaklanır. Dillerin kültürel etkilerini ve nüanslarını dikkate almadan salt bir tercüme yapan çeviri programları, kelimenin farklı anlamını ayırt edemeyebilir. Özellikle toplu bir metnin tercüme edilmesi esnasında söz konusu programların manâlara çok fazla adapte olamadığını söylemek mümkündür. 

Dil bariyerini aşmak ve kültürel, duygusal detayları dikkate alarak gerçekçi bir çeviri yapmak için uygulamanın çok dikkatli kullanılması gerekir. Aynı yazıma ancak farklı anlamlara sahip olan kelimelerin cümle içindeki dizilimine göre tercümenin yapılması gerekir. Tarayıcı çeviri programları bu kelimeleri cümlenin dizilişine göre değerlendirmezse anlamlarda büyük hatalar ortaya çıkar. 

Dillerin popüler kelime ve kullanımlarını algılayamayan makine çeviri uygulamaları, anlatılmak istenen mesajı tercüme etmekte yetersiz kalır. Güncel gelişmeler, deyimler, mecazî kullanımlar ve bilimsel terimler gibi birçok detay, dilin tercümesinde hata payı oluşturur. Makine çevirisinde bu hata payının yüksek olma sebebi, verilerin yetersizliği ve güncel olmayışıdır. Özellikle bilimsel, hukukî ve tıbbî terimlerde ileri derece uzmanlık gerektiğinden bu tür içeriklerin programlarla tercüme edilmesinde anlam kayması ve hatalarla karşılaşmak söz konusudur.

Hukuki ve Tıbbî Çevirilerin Önemi 

Huhukî ve tıbbî niteliğe sahip olan belgelerin başka dillere tercüme edilmesi yasal süreçlerin doğru şekilde ilerlemesini sağlar. Sözleşme, mahkeme kararı, uzmanlık tescilleri, raporlar, yönetmelik kuralları, vekalet belgeleri, denklik belgeleri ve kanunlar hukukî çeviri kapsamında tercüme edilir. Sağlık raporları, reçeteler, tedavi programları, hastalıklar ve sağlık makaleleri gibi önemli evraklar da tıbbî tercüme kapsamında değerlendirilir. Tıbbı ve hukukî belgelerin yeterli bilgi birikimine ve uzmanlığa sahip olmayan kişiler tarafından tercüme edilmesi hatalara sebep olur.

Tıbbi evraklar ve sözlü metinlerde yapılacak tercüme hataları sebebiyle yanlış bir tedavi programı uygulanabilir ya da sağlık hizmetlerinden mahrumiyet meydana gelebilir. Aynı şekilde hukukî belgelerde yapılan herhangi bir kelime hatası veya terimlerin eksik şekilde tercümesi gibi sorunlar, büyük kanun açıklarına sebep olabilir.

Kanunî açıdan eksikliklerin meydana gelmemesi ve sağlık hizmetlerinin sekteye uğramaması için bu alanlarda uzmanlaşmış tercümanlara başvurulması gerekir. Tıp ve hukukî yeterliliği bulunan uzmanların tercümanlık yapması tüm terim ve bilimsel deyişlerin aslına uygun nitelikte çevrilmesi demektir.  

Tercüme Hatalarının İşletmelere Maliyeti Nedir?

Uluslararası ticarî ilişkilerde tercüme hataları sebebiyle oluşabilen pürüzler, marka değerinin kaybolmasına kadar giden büyük maliyetlere sebep olur. İş sözleşmelerinde yer alan bilgi ve şartların karşı dile yanlış şekilde çevrilmesi, ticarî ilişkilerin doğrudan zedelenmesi anlamına gelir. Sadece resmî evrak ve sözleşmeler değil, yapılan PR ve reklam çalışmaları da yanlış tercüme sebebiyle büyük problemlere yol açar. Markaların uluslararası ilişkilerini güçlendirmek için tercih ettikleri slogan ve reklam metinleri, tercümesi yapılacak dilin kültürel ve etnik detaylarına uygun şekilde düzenlenmek zorundadır. 

Bir dilde kullanılan kelime ve terimler, farklı lisanlarda çok yanlış anlamlara gelebilir. Bu durum markanın prestijini yerle bir edecek sonuçlar doğurur. Özellikle komik ve anlamsız şekilde tercüme edilerek reklamlarda kullanılan sloganlar, markanın alay konusu olması ve profesyonelliğin tamamen kaybedilmesi anlamına gelir. Reklam ve sloganlara ek olarak iş anlaşması, izin, dilekçe, makbuz ve sözleşme gibi resmî evraklarda tercüme hataları ile karşılaşılması yüksek tazminat ve malî giderlere yol açar. Dünya genelinde hızla viral olabilen bu tür durumların önüne geçmek ve maddi manevi zararlardan korunmak için çeviri hataları riskini minimuma indirmek gerekir.

Tarihteki En Büyük Çeviri Hataları

Tarih boyunca en fazla tepki çeken çeviri hataları, siyasî ve bilimsel açıdan bambaşka anlamların çıkarılmasına sebep olmuştur. Geçmişten bugüne kadar birçok yanlış anlama ve sansasyonel krizlere yol açan tercüme hatalarından birkaç örneği başlıklarla inceleyebiliriz. 

Mars’ta Hayat 

1877 yılında İtalyan gökbilimci Giovanni Virginio Schiaparelli tarafından Mars’ın detaylı bir haritası hazırlanır. Bu haritada yer alan koyu ve açık renkli noktalara “Denizler” ve “Kıtalar” şeklinde isimler verilir. Haritada yer alan ve dar boğazları temsil eden noktalar ise İtalyanca “Canali” şeklinde adlandırılır. Tercüme esnasında bu ifade doğrudan “Kanal” olarak algılanır ve Mars’ta kanal inşası yapabilen canlıların var olduğu inancını ortaya çıkarır. 

“Sizi Gömeceğiz” Tehdidi

1956 yılında yapılan bir çeviri hatası, soğuk savaşın daha da alevlenmesine sebep olacak niteliktedir. Dönemin Sovyetler Birliği lideri olan Nikita Kruşçev, Polonya elçiliğinde verdiği yemekte Batılı bürokratlara hitap eden bir konuşma yapar. Kruşçev’in kurduğu bir cümle çevirmenler tarafından “Sizi Gömeceğiz” şeklinde tercüme edilir. Dönemin tüm dergi ve gazetelerinde büyük ses getiren bu ifade, devletler arası krizlere yol açarak ilişkileri soğutur. Tercüme esnasında yanlış çevrilen cümle aslında “Hoşunuza gitsin ya da gitmesine tarih bizimle beraber, sizin altınızı oyacağız.” ifadelerini içerir. 

Hükümet Talebi

1830 yılında Washington ve Paris arasında yapılan müzakerelerde yanlış tercümeye bağlı anlaşmazlıklar ortaya çıkmıştır. Fransızcada istirham etmek anlamında kullanılan “Demander” ifadesi, iki ülkeyi birbirine ters düşürecek şekilde tercüme edilir. Fransa tarafından Beyaz Saray’a iletilen bir mektupta kullanılan demander ifadesi, ABD yetkilileri tarafından kusurlu ve diplomasi diline aykırı bulunur. Bunun sebebi “Fransa hükümeti… talepte bulunuyor” şeklinde tercüme hatası yapılmasıdır. 

“Uzak Görüşlü Çin”

Dönemin ABD başkanı Richard Nixon, 1972 yılında Çin İmparatorluğunu ziyaret eder. Konuşmalarda tercümanın yanlış anlam ve kelimeleri seçmesi sonucu “Fikirlere karşı uzak görüşlü Çinliler” ifadesi ortaya çıkar. Çin imparatoru ise bunu felsefik yönden algılayarak ifadeye “Yorum yapmak için çok erken” şeklinde cevap verir. İki ülkenin iletişiminde ortaya çıkan tercüme hatası sonrası herhangi bir problem çıkmama sebebi cümlenin daha iyi yönden algılanmasıdır. 

Profesyonel Çeviri Hizmeti Almanın Önemi

Sosyal yaşam, iş anlaşmaları, eğitim, ticarî faaliyetler, bilimsel çalışmalar ve hukuksal süreçler gibi birçok alanda uluslararası iletişimi sağlamak için profesyonel çeviri hizmetine ihtiyaç duyulur. Tercüme sürecinde söz konusu iki dilde de yeterli donanımı bulunan uzman çevirmenler, iletilmek istenen bilginin doğru anlam ve ifadelerle karşı tarafa aktarılmasını sağlar. Uluslararası ilişki ve etkileşimin maksimum seviyede olduğu 21. yüzyılda dillerin sadece gramer ve kelime bilgisine değil etnik ve kültürel özelliklerine de hâkim olmak gerekir. 

Kurumsal, sosyal ve yasal anlamda tüm sürecin karşılıklı ve sorunsuz şekilde ilerlemesi adına profesyonel çevirmenlerden destek alınır. Çeviri hizmetleri sadece yazılı değil sözel ve canlı metinlerin de karşı tarafa uygun ve doğru şekilde aktarılmasını sağlar. Yazılı ve sözlü metinlerin muhatapların kültürel ve gramer kurallarına uygun şekilde tercüme edilmesi için alanında uzman çevirmenler süreci profesyonel şekilde yönetirler. 

Doğru Çeviri ile Global Pazarda Başarıya Ulaşın

Global anlamda daha geniş bir kitleye ulaşarak hedef pazarı genişletmek için doğru çeviri yöntemlerine ihtiyaç vardır. Marka ve kurumsal firmaların uluslararası piyasada değere sahip olmasını sağlayan ideal çeviri teknikleri, insanlarla doğrudan bağ kurulmasını sağlar. Bir ülkenin etnik, sosyal, kültürel ve terimsel kurallarına hâkim olunarak yapılan PR çalışmaları, başarı oranını yüzde yüz etkiler. 

Tercüme hataları sebebiyle uluslararası pazarda komik duruma düşen ve marka değerini kaybeden firmaların sayısı oldukça fazladır. Bu riski ortadan kaldırmak ve marka güvenilirliğini hedef ülkelerde artırmak için doğru tercüme hizmetlerinden faydalanmak şarttır. Reklam ve sloganların doğrudan tercüme edilmesi anlam bozukluklarına yol açtığından tercümanların o dile ait terim ve duygusal ifadelere de hâkim olması büyük önem taşır. Anlaşma ve resmî evrakların karşılıklı sunulması da ticaret faaliyetlerinin hızlanmasına ve pazar payının artmasına etki eder. 

Yakamoz Tercüme ile Profesyonel Çeviri Hizmetleri

Profesyonel çeviri hizmetleri ile öne çıkan Yakamoz Tercüme, danışanlarına noter tasdikli çalışmalar sunar. Profesyonel ve kendi alanında uzmanlaşmış yeminli tercümanlar tarafından hazırlanan çeviri çalışmalarında içeriğin dili kadar türü ve konusu da dikkate alınır. Karşılıklı ilişkilerde güveni ilk sıraya koyan yeminli tercümanlarımız içerik gizliliğine büyük önem verir. Akademik, hukukî, tıbbî, bilimsel ve daha birçok türde metnin tercümesi için hızlı ve güvenilir hizmetlerimizden faydalanabilirsiniz. Tüm çalışmalarımız hakkında detaylı bilgi edinmek için online randevu sistemini kullanmanız yeterlidir.